Heimildargildi Landnámu. Kynning á Landnámu og gildi hennar sem sönnun um stofnun beins eignarréttar yfir fasteignum hér á landi.

Abstract

Ágreiningur hefur verið um heimildargildi Landnámu. Annars vegar eru þeir sem halda því fram að almennt megi treysta þeim lýsingum sem þar er að finna. Hins vegar eru þeir sem hafna sannfræði Landnámu og telja hana þjóna öðrum tilgangi sem verður farið yfir. Þrátt fyrir þennan grundvallarmun á afstöðunni til heimildargildis Landnámu verður ekki um það deilt að það líða hátt í 200 ár frá lokum landnáms þangað til landnámsfrásagnir eru fyrst færðar í letur. Landnáma er ekki síður forvitnileg fyrir þær sakir að beiting hennar og túlkun dregur fram veigamikinn mun á afstöðu lögfræðinga og sagnfræðinga til heimildargildis ritsins. Þennan mun má ráða í fyrsta lagi af afstöðu sagnfræðinga til heimildargildis og áreiðanleika Landnámu, og í öðru lagi af beitingu og túlkun dómstóla á þeim sömu frásögnum við úrlausn álitaefna um stofnun og varðveislu eignarréttar á landi. Uppbygging ritgerðarinnar verður háttað þannig að í öðrum kafla verður fjallað almennt um landnám Íslands, tilkomu þess. Í þriðja kafla verður farið yfir gerðir og útgáfur, og úrvinnslu Landnámabókar. Í fjórða kafla verða sjónarmið nokkurra fræðimanna um heimildargildi Landnámu. Í fimmta kafla verður vikið að þýðingu Landnámu í aðdraganda þjóðlendumála. Að lokum verða helstu niðurstöður dregnar saman í sjötta kafla.