"Handritin heim!": Post-colonialism and the Icelandic-Danish Dispute over the Arnamagnæan Manuscripts

Abstract

Íslensk miðaldahandrit varðveita sögu íslensks samfélags á tímum landnáms sem og sögu allra norrænna samfélaga. Á síðari 17. öld byrjaði Árni Magnússon að safna saman ritum, kvæðum og sögum frá miðöldum svo hundruðum skiptir í safn sem nú er kennt við nafn hans. Eftir andlát Árna varð handritasafnið eftir í Danmörku og varð þar eftir yfir næstu tvær aldirnar. Snemma á 19. öld, eftir að hafa verið undir danska konungsveldinu í nær fjórar aldir, breiddust þjóðernishyggjusinnaðar hugmyndir út á Íslandi. Rök þjóðernissinna fyrir sjálfstæði Íslands studdust að miklu leyti við mikilvægi handritanna sem rómantískt sameiningartákn íslensku þjóðarinnar og börðust íslenskir þjóðernissinnar því kröftulega fyrir að handritin yrðu send heim til Íslands. Fræðilegur kafli ritgerðarinnar fjallar um hugtök á borð við nýlendustefnuna, þjóðernishyggju, og menningararfleifð og dregur einnig tengsl á milli hugtakanna þriggja. Meginmál ritgerðarinnar kannar í fyrsta lagi áhrif nýlendustefnunnar á sagnaritun á Íslandi en einnig verður litið til sérstöðu Íslands í strúktúr nýlendustefnunnar. Því næst er mikilvægi handritanna kannað í samhengi við sjálfstæðishreyfingu Íslands og hlutverk þeirra í sköpun sjálfsmyndar íslensku þjóðarinnar. Að lokum mun ritgerðin skoða mikilvægi skila á menningararfi í samhengi við endurkomu íslensku handritanna. Með því að skoða sögu Íslands sem fyrrum nýlendu Danmerkur og síðan íslensku sjálfstæðishreyfinguna getum við skilið betur það mikilvæga hlutverk sem handritin hafa gegnt í sköpun íslensku þjóðarinnar.

Medieval manuscripts preserve the history of the settlement period of Icelandic society and in fact that of the whole Nordic region. In the late 17th century, Árni Magnússon began compiling hundreds of these documents, poems, and sagas into what we now know as the Arnamagnæan collection. After Magnússon’s passing, the collection was left in Denmark where it would remain for over two centuries. During the early 19th century, after having been under the Danish monarchy for nearly four centuries, nationalist ideas of Icelandic independence spread among Icelanders. Nationalists’ argument for independence hinged in large part on the manuscripts as a romanticized uniting symbol of the Icelandic nation and therefore Icelandic nationalists fought hard for the manuscripts to be brought home to Iceland. The theoretical chapter of the thesis discusses the concepts of colonialism, nationalism, and heritage as well as the relationship between the three concepts. Firstly, the impact of colonialism on saga- writing in Iceland will be explored, while also considering Iceland’s unique status within the structures of colonialism. Secondly, the significance of the manuscripts will be explored in the context of Iceland’s nationalist movement, as well as their role in the creation of the Icelandic national identity. Lastly, the importance of the returns of cultural heritage will be examined and contextualized with the Icelandic case study. By examining Iceland’s history as a former Danish colony and its subsequent nationalist movement for independence, we can better understand the various ways in which the Icelandic manuscripts have played a significant role in the creation of the Icelandic nation.