Ásókn asparglyttu (Phratora vitellinae L.) í mismunandi klóna Alaskaaspar (Populus balsamifera L. ssp. trichocarpa) Skaðsemi, útbreiðsla og lífsferill asparglyttu á Íslandi

Abstract

Frá árinu 2005 hefur asparglytta Phratora vitellinae L. (Coleoptera: Chrysomelidae) dreift sér hratt um landið og valdið skaða á bæði aspar- (Populus ssp.) og víðitegundum (Salix ssp.). Fyrir áframhaldandi ræktun á Alaskaösp (Populus balsamifera L. ssp. trichocarpa (Torr. & Gray) Brayshaw) er mikilvægt að afla upplýsinga um þennan skaðvald.Meginmarkmið verkefnisins var að meta líkur á skemmdum af völdum asparglyttu á mismunandi klónum Alaskaaspar. Einnig að ákvarða útbreiðslu, skaðsemi og fjölda kynslóða asparglyttu á Íslandi. Í áttilraun í rannsóknastofu voru bornir saman tíu klónar af Alaskaösp með tilliti til asparglyttuskemmda. Skemmdir á sömu klónum voru einnig metnar í útitilraun með eins árs gömlum plöntum og í klónatilraunum. Upplýsingum um útbreiðslu og skaðsemi var safnað með spurningakönnun og vettvangsferð um landið. Árlegur kynslóðafjöldi asparglyttu var ákvarðaður með vöktun á tveimur stöðum. Niðurstöður sýndu marktæk áhrif klóna á skemmdir í áttilraun í rannsóknastofu. Mestar líkur voru á að klónarnir Keisari (61%), S23 (60%) og R2 (57%) væru skemmdir, en minnstar líkur á að klónarnir Hve16 (20%), S19 (21%) og Sv10 (25%) væru skemmdir. Marktækur munur var á milli þessara tveggja hópa. Niðurstöður úr klónatilraun og útitilraun sýndu einnig marktæk áhrif klóna á skemmdir. Þar voru mestar skemmdir á Keisara og minnstar á Hve16 og Sv10. Niðurstöður fyrir aðra klóna bentu hinsvegar til þess að hýsilval í rannsóknastofu endurspegli ekki fyllilega hýsilval í náttúrunni. Vöktun á lífsferli asparglyttu sýndi að hún kemur upp einni kynslóð á ári hérlendis. Niðurstöður þessarar rannsóknar veita nýjar upplýsingar sem geta nýst við ræktun Alaskaaspar hér á landi.

[Host Preference of Phratora vitellinae L. among Populus balsamifera L. ssp. trichocarpa clones: Harmfulness, life cycle and distribution in Iceland] Since 2005, the brassy leaf beetle Phratora vitellinae L. (Coleoptera: Chrysomelidae), has spread rapidly throughout the country, causing damage to both aspen (Populus ssp.) and willow (Salix ssp.) species. For continued cultivation of black cottonwood (Populus balsamifera L. ssp. trichocarpa (Torr. & Gray) Brayshaw), it is important to obtain information on this pest. The main objective was to evaluate the probability of damage caused by P. vitellinae on different clones of black cottonwood. A secondary goal of the study was to evaluate the distribution, harmfulness and number of generations of P. vitellinae in Iceland. A laboratory experiment was conducted in which ten clones of black cottonwood were compared for damage caused by P. vitellinae. Damage to the same clones was also evaluated in an outdoor experiment with one-year-old plants and in clone experiments. Information about the spread and damage of P. vitellinae was collected through a questionnaire and an excursion around the country. The annual number of generations of P. vitellinae was determined by monitoring at two locations. Clones at most risk of being damaged were: Keisari (61%), S23 (60%) and R2 (57%). Clones Hve16 (20%), S19 (21%) and Sv10 (25%) were least likely to be damaged. There was a significant difference between the two groups. The results of a clone experiment and an outdoor experiment also showed a significant effect of clones on damage. There the greatest damage was to the clone Keisari and least to the clones Hve16 and Sv10. Results for other clones, however, suggested that laboratory host selection does not fully reflect host selection in nature. Life cycle monitoring showed that P. vitellinae produces one generation a year in Iceland. The results of this study provide new information that can be used for cultivation of black cottonwood in Iceland.