Grænþvottur : umhverfisfullyrðingar í markaðssetningu út frá sjónarhóli neytendaverndar

Abstract

Grænþvottur er hugtak sem er mikið í umræðu í nútíma samfélagi. Af völdum grænþvottar hefur traust neytenda til umhverfisfullyrðinga fyrirtækja í markaðssetningu farið dvínandi. Rannsóknir sýna að vaxandi fjöldi neytenda vilja vera umhverfisvænni í neysluhegðun sinni.Í þessari ritgerð snýr grænþvottur að þeim villandi, óskýru eða röngu umhverfisfullyrðingum sem fyrirtæki setja fram í markaðssetningu sinni. Markmiðið er að skoða þá ramma sem eru til staðar í íslenskri neytendalöggjöf varðandi upplýsingagjöf fyrirtækja í markaðssetningu og hvort umbóta sé þörf. Í fyrsta kafla er hugtakið „grænþvottur“ skilgreint og ásamt því eru áhrif þess og birtingarmyndir skoðaðar. Þar á eftir er skoðað hvaða reglur og viðmið eru til staðar á alþjóðasviði sem vinna á móti grænþvotti og í framhaldi af því er íslensk neytendalöggjöf skoðuð. Framkvæmd reglna verður skoðuð með ákvörðunum Neytendastofu ásamt erlendum grænþvottar málum. Að lokum eru þær breytingar sem eru í vændum með nýjum tilskipunum frá Evrópusambandinu skoðaðar og áhrif þeirra. Að mati höfundar er nauðsynlegt að sporna betur við grænþvotti svo framþróun sjálfbærar þróunar geti átt sér stað. Neytendur sem vilja leggja sitt af mörkum til umhverfismála eiga ekki að þurfa að efast um hvernær kaupin þeirra voru raunverulega græn. Aðeins tíminn getur leitt í ljós hvort og þá hvernig alþjóðasamfélaginu tekst að útrýma grænþvotti.

Greenwashing is a concept which is a much talked about topic in today‘s society. Because of greenwashing, consumers have less trust for environmental claims in marketing from companies. Research shows that a growing number of consumers want to be socially responsible in their consumerism. In this thesis greenwashing refers to the misleading, vague or false environmental claims that companies make in their marketing. The aim is to examine the framework that exist in Icelandic consumer legislation regarding companies‘ information obligations in marketing and wether reforms are needed. In the first chapter the term „greenwashing“ is defined along with it´s effects and forms. Then the international rules and policies that work against greenwashing are examined and as well as the Icelandic consumer legislation. The implementation of the rules will be examined through the decisions of the Icelandic Consumer Agency along with international greenwahsing cases. Finally the changes that the new EU proposals will bring shall be examined and their possible effects. In this author‘s opinion it is necessary to prevent greenwashing so that we can better implement our plans of a sustainable future. Consumers who want to contribute to the environment should not have to question if their purchases were really green. Only time will tell if and then how we will succeed as a society to eliminate greenwashing.