Claude Lévi-Strauss. Le penseur du XXème siècle?

Abstract

Í ritgerðinni er fjallað um ævi og störf franska mannfræðingsins Claude Lévi-Strausssem fæddist 1908 og lést skömmu fyrir 101 árs afmæli sitt. Sagt er frá menntun hansog því sem hann taldi hafa mest áhrif á hugsun sína og áhugamál, annars vegarkenningar Sigmunds Freuds og hins vegar rit Karls Marx. Kenningar súrrealista,byggðar að hluta á athugunum Freuds, áttu þátt í að móta hugmyndir Lévi-Strauss umþað hvernig innviðir (structure) goðsagna fylgdu tilteknum reglum. Dvöl hans íBrasilíu á fjórða áratug tuttugustu aldar ollu straumhvörfum í lífi hans. Hann kenndifélagsvísindi við háskóla þar og hugðist jafnframt kanna líf Indjána í nágrenninu, ensá að hann yrði að rannsaka líf þeirra hópa sem enn bjuggu allfjarri þéttbýlinu til að fáupplýsingar um hugmyndaheim fólks sem sáralítið var mótað af nútímasamfélagi.Hann fór tvær ferðir til Indjánaættbálka á Amazonsvæðinu og safnaði þar efni semhann vann síðar úr í doktorsritgerð sinni um ættatengsl, og einnig eru rannsóknir hansþar mikilvægar fyrir öll helstu verk hans, vegna þess að þar fékk hann þann miklaáhuga á goðsögnum í Ameríku (og reyndar í öllum löndum) sem hann fjallaði um íhinu mikla verki sínu Mythologiques I–IV. Greint er frá útlegð hans á stríðsárunum íAmeríku þar sem hann kenndi við háskóla og kynntist hugmyndum rússneskramálvísindamanna, sem urðu til þess að hann velti fyrir sér hvort ekki mætti hugsa sérað um goðsögur giltu svipuð lögmál og þau sem ríkja í málvísindum, það er að til værinokkurs konar „málfræði“ goðsagna. Reynt er að gera grein fyrir helstu hugmyndumLévi-Strauss um djúpgerð sagnanna. Einnig er leitast við að draga fram hvaðaþýðingu hann hefur haft fyrir rannsóknir í mannfræði, meðal annars með því að bendaá að rökhugsun manna fylgir alls staðar sömu reglum. Hann er merkilegur hugsuðurog bók hans Tristes Tropiques er allt í senn ævisögukaflar, mannfræði, heimspeki,ferðasaga, vistfræði og kaflar um list.