What’s the opposite of fragile? : of social capitals, bonding and bridging

Abstract

Many rural areas in Nordic countries have been declining in population for decades. As a countermovement, Iceland has introduced a program in so called fragile communities to halt this tendency. This thesis investigates the program’s impact and success rate. Furthermore, it assesses the program’s support for innovation and the outcomes. A conclusion was reached through interviews with the Icelandic Regional Development Institute, former project managers and follow-up managers. A case study was performed based on reports published by the Icelandic Regional Development Institute. While the literature review creates a foundation and supports the thesis topics such as regional development concepts and rural innovation. The findings highlight certain program- and project-level discontinuities that act as a barrier to achieving the program’s primary purpose. As such the program’s top-down ‘structure’ and bottom-up approach on project level are in conflict. Thus, the two approaches are currently not combined; rather, they are acting independently or, at most, as loose guidelines. As a result the used empowering bottom-up approach does not accomplish the main goal, which is to stop depopulation. Moreover, the results show that the program frequently favours economic capital over social capital. Nonetheless, two out of four case study communities involved in the case study exhibit a stabilization in population size and a boost in innovation.

Áratugum saman hefur orðið fólksfækkun í dreifðum byggðum á Norðurlöndum. Íslensk stjórnvöld hafa brugðist við til varnar þessari þróun með sérstökum verkefnum í svokölluðum „brothættum byggðum“. Í ritgerðinni eru áhrif og árangur verkefnisins skoðuð. Einnig er metið hvernig verkefnið hefur stutt við nýsköpun og hverju hún hefur skilað. Gagnaöflun fór fram með viðtölum við Byggðastofnun og verkefnisstjóra, sem höfðu ýmist starfað við verkefnin í þeim byggðarlögum sem um ræðir, eða fylgt þeim eftir. Gerð var rannsókn byggð á efni sem gefið hefur verið út af Byggðastofnun. Einnig er stuðst við fræðirit og greinar um efni sem tengist viðfangsefninu, svo sem byggðaþróun og nýsköpun í dreifðum byggðum, til að leggja grunn að og varpa frekara ljósi á efni ritgerðarinnar. Niðurstöðurnar sýna fram á ákveðið ósamræmi milli verkefnisins á landsvísu og útfærslu þess í einstökum byggðarlögum, sem stendur í vegi fyrir því að megin markmið verkefnisins nái fram að ganga. Ákveðin þversögn ríkir milli þess að verkefnið er skipulagt „að ofan” en framkvæmd þess í byggðarlögunum byggir á grasrótarnálgun. Þannig ríkir ekki samræmi milli þessara tveggja sjónarhorna; þau virka óháð hvoru öðru, eða skila í besta falli leiðbeiningum sem ekki er fylgt til hlítar. Af því leiðir að sú valdeflandi grasrótarnálgun sem byggt er á, nær ekki fram megin markmiðinu, sem er að stöðva fólksfækkun. Að auki sýna niðurstöðurnar að í verkefninu er oft lögð meiri áhersla á fjárhagslegan ávinning, frekar en félagsauð. Þrátt fyrir það, sýndi athugunin að íbúafjöldi varð stöðugur og nýsköpun jókst, í tveimur byggðarlögum af fjórum