„Nei, við getum ekki látið hann í fangaklefa“ : samstarf lögreglu og geðsviðs

Abstract

Flest þekkjum við einhvern sem hefur glímt við geðrænan vanda og hefur þurft að leita sér aðstoðar vegna þessa. Lögreglan er meðal þeirra viðbragðsaðila sem aðstoða einstaklinga með geðrænan vanda og starfar í þeim tilvikum náið með geðsviði heilbrigðiskerfisins. Það samstarf er flókið og ekki hnökralaust. Þessi ritgerð er lokaverkefni til BA-prófs í lögreglu- og löggæslufræðum við Háskólann á Akureyri vorið 2023 en hún var unnin í samstarfi við Lögregluháskólann í Ósló. Í ritgerðinni er farið yfir lög og verklag sem gilda á Íslandi, lagaumhverfi og verklag erlendis, rannsóknir sem gerðar hafa verið erlendis og í lokin er fjallað um viðtöl sem tekin voru við starfsfólk lögreglu og geðsviðs. Einnig voru skoðaðar skýrslur utanaðkomandi aðila og eftirlitsnefnda sem gert hafa úttektir á starfsháttum beggja stofnana, athugasemdir sem nefndirnar hafa gert við störf og aðbúnað þeirra sem og samstarfið þar á milli. Áhersla var lögð á einstaklinga með geðrofseinkenni þar sem sá hópur á það til að falla milli á úrræða í kerfum samfélagsins. Leitast var við að framkvæma heildstæða rannsókn á reynslu lögreglumanna og heilbrigðisstarfsfólks og því var beitt eigindlegum rannsóknaraðferðum og niðurstöðurnar bornar saman við lög og verklag. Viðmælendur voru spurðir um reynslu sína í starfi auk reynslu af samstarfi lögreglu og geðsviðs. Allir viðmælendur viðruðu hugmyndir að úrbótum sem flestar sneru að bættum samskiptum, skýrara verklagi, aukinni þekkingu og fjölgun úrræða. Niðurstöður viðtala samræmdust fyrirliggjandi athugasemdum eftirlitsnefnda.Lykilhugtök: Geðrof, samskipti, samstarf, úrræði, verklag, geðrænn vandi, fræðsla, skilningur, samtal, undir áhrifum.

Most of us know someone who has had to cope with a mental illness and therefore had to seek help. The police are among responders who assists individuals with mental illnesses and work closely with mental institutions on those cases. That collaboration is complicated and not without its faults. This thesis is the final project towards a BA-degree in Police Science at the University of Akureyri, spring of 2023, and it was done in cooperation with The Norwegian Police University College. This thesis discusses the current law in Iceland and practice, legal environment, and practice abroad, research studies from various countries as well as interviews with police and healthcare workers. Moreover, it will discuss reports by observers or supervisory committees who have made assessments of the police and mental institutions and their collaboration. The focus was put on individuals with a psychosis disorder, due to the fact that they tend to fall between the resources available. We sought to conduct a comprehensive research on the experience of the police and healthcare workers, hence, we used qualitative research methods. The participants were asked about their experience and the collaboration between the police and mental institutions. All suggested improvements which most were regarding better communication, clarification of work procedures, improved knowledge, and increased resources. The results were in harmony with the supervisory committees’ reports. Keywords: Psychotic disorder, communications, collaboration, resources, mental illness, education, understanding, discussion, under the influence.