„Við gerum kraftaverk á hverjum degi en segjum bara ekki frá því“ : reynsla grunnskólakennara af álagi og streitu í starfi.

Abstract

Á undanförnum árum hefur aukin vitundarvakning orðið meðalsérfræðinga sem og almennings um afleiðingar vinnutengdrarstreitu en rannsóknir á áhrifum hennar hafa aukið skilning áviðfangsefninu til muna. Fjöldi rannsókna, bæði innlendra ogerlendra, hafa sérstaklega skoðað álag og streitu í starfigrunnskólakennara. Niðurstöður rannsóknanna benda til þess aðgrunnskólakennarar upplifi mikið álag og því sé nauðsynlegt aðskoða vel hvað hefur áhrif og hvernig er hægt að bregðast við.Markmið þessarar rannsóknar er að varpa ljósi á reynslu íslenskragrunnskólakennara af álagi og streitu í starfi, hvernig þaðendurspeglast og hver áhrifin og afleiðingarnar eru á líðan ogstarfsánægju kennara. Áhrif álags og streitu í starfigrunnskólakennara hefur lítið verið rannsakað á Íslandi entilgangur þessarar rannsóknar er að auka skilning og dýpkaþekkingu á álagstengdum og streituvaldandi þáttum í starfigrunnskólakennara. Á sama tíma verða verndandi og jákvæðirþættir starfsins dregnir fram en það er mikilvægur liður í leiðum tilúrbóta. Markmiðið í þessari rannsókn er því jafnframt að koma augaá þætti sem draga úr streitu og álagi í starfi grunnskólakennara ogauka vellíðan og starfsánægju.Tíu grunnskólakennarar tóku þátt í rannsókninni, níu konur ogeinn karl. Notuð var eigindleg aðferðafræði og hálf-opin viðtöl tekinvið þátttakendur.Rannsóknarniðurstöður benda til þess að grunnskólakennararupplifi mikið álag í starfi vegna margþættra verkefna. Mikiðvinnuálag og takmarkaður tími til að sinna fyrirliggjandi verkefnumeinkenndi líðan viðmælenda sem töldu umfang starfs síns þess eðlisað því væri sjaldnast lokið. Viðmælendur töldu mikilvægt aðstjórnendur átti sig á hve íþyngjandi verkefnastaðan getur verið svoþeir geti sýnt raunverulegan skilning og stuðning á starfigrunnskólakennara. Félagastuðningur og teymisvinnubrögð höfðumikil og jákvæð áhrif á stafsánægju, vellíðan og velgengniviðmælenda. Huga þarf sérstaklega að leiðum til úrbóta sem styðjavið grunnskólakennara í starfi og ýta undir vellíðan og starfsánægjuþeirra.

Increased awareness and recognition in the recent years of work-related stress, and the importance of dealing with it, has broughtmore understanding in the subject than before. Numerous studiesindicate that workload and work-related stress among primaryschool teachers is too high. It is important to look more closely intothe reasons why this is happening because it can have seriousconsequences and effects on the teacher's health and wellbeing.This subject hasn’t been previously studied in-depth amongIcelandic primary school teachers, but the purpose of this study isto increase understanding and deepen knowledge of stress-relatedand stressful aspects of teachers’ work. In addition, the protectiveand positive aspects of the work environment will be highlighted inways of improvement. The aim of this research is to shed light onprimary school teachers’ experience of workload and work-relatedstress, as well as the consequences of that stress and how it reflectsand effects their well-being and job satisfaction. The aim of thisresearch is also to explore what can possibly be done to reduce stressand workload to increase teachers’ well-being and job satisfaction.Ten primary school teachers participated in the study, ninefemales and one male. A qualitative approach was used based onsemi-structured interviews.The main findings suggest that primary school teachers findtheir work to be extensive and generally stressful due to the amountof different tasks they have to perform. A great deal of tasks andlimited time to carry them out was symbolic to the well-being of theparticipants. The participants thought it was important thatadministrators realized and understood how workload effected theteachers’ well-being, that way administrators could step in andshow support in time of need. The participants also felt that supportand collaboration among teachers had a profound impact on theirwell-being and success at work. Closer attention must be paid tofinding ways to improve working environment of primary schoolteachers for the greater good.