Að halda þjónustukeðjunni gangandi : sýn heilbrigðisstarfsfólks á samstarf heilbrigðisstofnana sem þjónusta eldri borgara er búa heima á Akureyri

Abstract

Bakgrunnur: Ævilíkur landsmanna aukast og þjóðin eldist. Þróuninni fylgja ýmsar áskoranir fyrir heilbrigðisþjónustuna að mæta vaxandi þjónustuþörf aldraðra.Tilgangur: Kanna viðhorf heilbrigðisstarfsmanna á Akureyri til samstarfs og samhæfingar milli heilbrigðisstofnana sem þjónusta eldra fólk er býr heima á Akureyri.Aðferð: Eigindleg rannsóknaraðferð var notuð í formi rýnihópa. Tekin voru hálf-stöðluð rýnihópaviðtöl við alls 15 fagaðila sem störfuðu á heilbrigðisstofnunum sem veita öldruðum á Akureyri, er búa í heimahúsum, heilbrigðisþjónustu.Gögnin voru greind með aðleiðandi innihaldsgreiningu. Niðurstöður: Yfirþemað rannsóknarinnar var að halda þjónustukeðjunni gangandi sem greindist niður í þrjú þemu og aftur í 10 undirþemu þeirra. Í fyrsta þemanu, hringtengd þjónustukeðja, kom fram að aldraðir eru þjónustaðir af þremur heilbrigðisveitendum á fjórum starfsstöðvum og skilvirk samþætting/samhæfing þeirra og þjónustumáttur er mikilvæg forenda þess að aldraðir geti búið sem lengst í heimahúsum áður en kemur að stofnanavistun. Í öðru þemanu, þverfagleg teymi í heilsugæslu, kom fram að mikilvægt er að heildstætt öldrunarmat í heilsugæslu sé upphaf að fyrirbyggjandi heilbrigðisþjónustu þar sem hrumir aldraðir í heimahúsum eru vaktaðir af þverfaglegu teymi heilsugæslunnar; jafnframt að aldraðir og aðstandendur hafi einn tengilið að leita til. Í þriðja þemanu, viðhalda virkni og færni aldraðra, var mikilvægi þess að sinna þörfum aldraðra fyrir félagsskap og sporna við einmanaleika þeirra; ásamt því að gera öldruðum kleift að viðhalda líkamlegri og andlegri virkni þannig að þeir haldi getunni og viljanum að búa heima. Þá kom fram mikilvægi ættingja og vina (baklands) á síðasta lokaæviskeiðinu; og íbúðarhúsnæðis með góðu aðgengi og aðbúnaði fyrir fólk með skerta færni.Ályktanir: Styrking og samþætting heilbrigðisþjónustunnar sem þjónustukeðju er forsenda farsællar öldrunar í heimahúsum og kemur í veg fyrir stofnanavistun. Niðurstöðurnar geta nýst við stefnumörkun um betrumbætur í samþættingu og styrkingu á heilbrigðisþjónustu við aldraða búsetta í heimahúsum á Akureyri. Niðurstöðurnar geta einnig nýst Akureyrarbæ við skipulagningu íbúðabyggðar með þarfir aldraðra fyrir íbúðarhúsnæði og þjónustumiðstöðvar í huga. Lykilorð: aldraðir í heimahúsum, rýnihópar, innihaldsgreining, heilbrigðisstarfsfólk, samþætting heilbrigðisþjónustu, heildstætt öldrunamat, aðstandendur, húsnæðismál.

Background: Icelandic people life expectancy increases with the aging population. This development is accompanied by various challenges to meet the growing health service needs of older people.Objective: Explore the views of healthcare workers in Akureyri towards cooperation and coordination between healthcare institutions that provide healthcare services to community dwelling older residents of Akureyri.Method: Qualitative research method, three focus group interviews were conducted with 15 employees and managers in healthcare for community dwelling older adults in Akureyri, using a standard interview framework and inductive content analysis.Results: The overarching theme was constructed through three themes - keep the service chain going.The first theme, circular service chain, containing three sub-themes. Old people are served by three healthcare providers at four facilities, their efficient integration/coordination and service capacity is an important prerequisite for the elderly to be able to live as long as possible in their own homes before institutionalization.The second theme, multidisciplinary teams in primary healthcare, containing three sub-themes. Importance of a comprehensive geriatric assessment in primary healthcare marking the beginning of preventive healthcare, where community dwelling older people are monitored and cared for by a multidisciplinary healthcare team. Elderly people and relatives have one professional coordination contact person.The third theme, maintaining the activity and skills of the elderly, with four sub-themes. The elderly need companionship, physical and mental activity, and the help of relatives, friends, and volunteers to prevent loneliness. Residential housing for the elderly must be well-equipped to serve disabled persons. This will enable them to maintain their ability and desire to live at home.Conclusions: Strengthening and integrating the health service as a service chain is essential for successful aging of community dwelling older people and prevents institutionalization. The results can be used in policymaking to improve healthcare services for community dwelling older people. These results can also be used by the town of Akureyri in the planning of residential areas to meet the needs of the elderly people.Keywords: Community dwelling older people, focus groups, content analysis, healthcare professionals, integration of healthcare services, comprehensive geriatric assessment, relatives, housing.