Innan seilingar. Upplýsingaleiðir vísindamanna og öflun heimilda

Abstract

Rannsóknin var gerð árin 1996–1998 og var megintilgangurinn að skoða hversuaðgengileg vísindarit voru raunvísindamönnum á nokkrum íslenskum rannsóknarstofnunumog hvernig þeir fylgdust með á sérsviði sínu. Rannsóknin var þríþætt og varbeitt bæði megindlegum og eigindlegum rannsóknaraðferðum. Þær fyrrnefndu fólust ígreiningu tilvitnana og könnun meðal vísindamannanna og hinar síðarnefndu í opnumviðtölum við þá. Með tilvitnanagreiningu var skoðuð staðsetning heimilda sem starfsmenn á fimm rannsóknarstofnunum á sviði raunvísinda í Reykjavík vitnuðu til árin 1994 og 1995. Leiddi hún í ljós að 83% þeirra íslensku ritverka sem vitnað var í fundustá bókasöfnum stofnananna en tæp 65% erlendu ritverkanna. Hægt var að fá um 97%greina í erlendum fagtímaritum sem vitnað var í á viðkomandi bókasöfnum eða útvegaþær frá öðrum söfnum á Íslandi eða á hinum Norðurlöndunum. Stutt spurningakönnunum heimildir, sem send var 85 vísindamönnum (21 konu og 64 körlum) á sömu rannsóknarstofnunum, leiddi í ljós að flestar tilvitnanir höfðu menn fundið íheimildalistum og næstflestar höfðu félagar bent þeim á. Frá félögum fékk fólk einnigmikið af þeim ritum sem það vitnaði til en meirihlutinn fékkst á bókasafni stofnunar eðaí millisafnaláni. Í opnum viðtölum við 15 raunvísindamenn (5 konur og 10 karla) á níustofnunum kom fram að sambönd við aðra vísindamenn, vinna í innlendum og erlendumteymum og ráðstefnur væru mikilvægustu þættirnir í að fylgjast með í faginu, auk þess að fylgjast reglulega með efni 2–11 tímarita sem flestir gerðu. Sumir treystu eingöngu á félaga en aðrir notuðu fjölbreyttar aðferðir. Meginniðurstöður voru þær að ritakostur ásöfnum stofnananna svaraði þörfum vísindamannanna nokkuð vel, þótt það væri misjafnt eftir stofnunum.