,,Viðhorfin voru það sem leiddi til útilokunar" : samvinnurannsóknin um Bíbí í Berlín

Abstract

Verkefnið fjallar um greiningu á sögu Bíbíar í Berlín. Bíbí hét fullu nafni Bjargey Kristjánsdóttir, hún fæddist á Hofsósi árið 1927 og lést á Blönduósi árið 1999 á 72. aldursári. Hún var talin „fáviti“ sem barn en öllum að óvörum skrifaði hún sjálfsævisögu sína sem er saga sem á sér fáar sem engar hliðstæður. Rannsóknin sem hér um ræðir er samvinnurannsókn sem unnin er með fjórum konum með þroskahömlun en samvinnurannsóknir byggjast á nánu samstarfi fólks með þroskahömlun og fræðafólks. Það sem einkennir samvinnurannsóknir er aukið sjálfstæði og yfirráð fólks með þroskahömlun í rannsóknum og þátttaka í öllu rannsóknarferlinu. Með því að fá fram sjónarhorn fatlaðra kvenna á sögu Bíbíar er tilgangurinn að skapa dýpri þekkingu og skilning á lífi hennar og aðstæðum. Markmið rannsóknarverkefnisins sem hér er til umfjöllunar var að fá fram sjónarhorn fatlaðra kvenna á sögu Bíbíar. Auk þess var leitast við að skoða hvernig konurnar túlkuðu sögu hennar miðað við eigin reynslu og hvernig þær yfirfærðu reynslu Bíbíar yfir á stöðu fatlaðra kvenna í dag. Gögnin voru greind með þemagreiningu með hliðsjón af kenningum um margþætta mismunun, samtvinnun og öráreitni. Helstu niðurstöður benda til þess að konurnar í rannsóknarhópnum spegli sig að sumu leyti í sögu Bíbíar. Þeim finnst þær eiga margt sameiginlegt með henni og ekki síst þeim samfélagslegu viðhorfum sem Bíbí mætti. Þær bentu á þá margþættu mismunun sem Bíbí varð fyrir og finnst mikilvægt að samfélagið læri af sögu Bíbíar og að raddir fatlaðs fólks fái að heyrast. Innan hópsins myndaðist mikið traust til að ræða ýmis málefni og með því að kynnast sögu Bíbíar áttu konurnar auðveldara með að ræða og vinna úr erfiðri reynslu í eigin lífi en áður. Konunum fannst þátttakan í rannsókninni valdeflandi og sjónarhorn þeirra opnuðu á nýja sýn á sögu Bíbíar sem hafði ekki áður komið fram.

The thesis is an analysis of Bíbí in Berlin's biography. Bíbí's full name was Bjargey Kristjánsdóttir, who was born in Hofsós in 1927 and died in Blönduós in 1999 at the age of 72. She was originally from the cottage Berlin, which is a short distance from the town of Hofsós, where she grew up and lived until she was 30 or until her mother died and she was forced to move to the geriatric ward at the regional asylum in Blönduós. She was considered an "idiot" as a child, but to everyone's surprise, she wrote her autobiography, a unique story. This research project is an inclusive research conducted in collaboration with four women with intellectual disabilities and this type of research is based on close cooperation between people with disabilities and researchers. What characterizes inclusive research is increased independence and control for people with disabilities in the research and participation in the entire research process. By getting the perspective of disabled women on Bíbí's story, it was possible to gain deeper knowledge and understanding of her life and circumstances. The aim of the research project discussed here was to highlight the perspectives of disabled women on the history of Bíbí. In addition, the research serves the purpose of drawing out lessons from Bíbí's biography, transferring to the situation of women with intellectual disabilities in the present day, and exploring what experiences the disabled women draw from participating in an inclusive study. The data was analyzed using thematic analysis based on theories of multiple discrimination, intersectionality , and micro aggression.The main findings suggest that the women in the study saw similarities between themselves and Bíbí, particularly in terms of societal attitudes. They believe it is important for society to learn from Bíbí's story and for the voices of disabled people to be heard. The research group formed a strong bond and trust to discuss various issues, and by learning about Bíbí's story, the women found it easier to discuss and overcome difficult experiences in their own lives. The women found the research participation empowering, and their perspectives offered new insights into Bíbí's story.