„Við sem þjóð höfum ákveðið að halda tungunni sem mest óbreyttri“ : greining á námsefni í ópersónulegum sögnum

Abstract

Meginviðfangsefni þessarar ritgerðar er hvernig námsefni í íslensku á unglingastigi fjallar um ópersónulegar sagnir og hvort það nýtist í málfræðikennslu frá máli nemenda sjálfra. Gerð er grein fyrir málfræðikennslu í skólum, lýsandi málfræði og forskriftarmálfræði, hæfniviðmiðum aðalnámskrár og breytileika málsins, þá einkum þágufallssýki. Þágufallssýki hefur lengi átt undir högg að sækja í málfarsumræðunni og málvenjan verið fordæmd. Í ritgerðinni er ljósi varpað á birtingarmynd slíkrar fordæmingar og forskriftareinkenni í útgefnu námsefni. Höfundur greindi námsefni sem er notað í málfræði á unglingastigi sem fjallar um ópersónulegar sagnir, þar sem þágufallssýki birtist við notkun ópersónulegra sagna. Við greiningu kom í ljós að forskriftarmálfræðin er ríkjandi í námsefninu og í mörgu efni er amast við notkun þágufallssýkinnar. Stundum er þó mál nemendanna sjálfra til viðmiðunar en á sama tíma er þágufallssýkinni hafnað, sem er ansi mótsagnakennt. Í ljósi þess telur höfundur að námsefni veiti nemendum takmarkaða sýn á tungumálið þar sem málstaðallinn er yfirleitt útgangspunkturinn frekar en málnotkun nemenda.