In-Between Magic: An Analysis of Ambiguity and Uncertainty in Magical Scenes of the Íslendingasögur

Abstract

Í þessari ritgerð er fjallað um tengsl heiðinna og kristinna galdra í Íslendingasögunum. Byggt er á aðgreiningu sem Jacques Le Goff telur að miðaldaklerkar hafi gert milli þriggja tegunda yfirnáttúru, þar sem ein er af guðlegum uppruna (miraculosus), önnur af djöfullegum (magicus) og sú þriðja hvorugt, heldur óútskýrð yfirnáttúra sem óvissa ríkir um (mirabilis). Í rannsókn sinni á frönskum miðaldabókmenntum, hefur Francis Dubost bent á að í sumum verkum ríkir óvissa um túlkun á yfirnáttúrulegum viðburðum, þar sem hin hlutlausa yfirnáttúra gæti verið arnnað hvort hinna tveggja. Torfi H. Tulinius hefur greint íslenskar fornsögur út frá þessu sjónarmiði, og telur að þær túlki óvissu miðaldahöfunda gagnvart heiðnum arfi fortíðarinnar.Í þessari ritgerð er því haldið fram að þessi túlkunaróvissa hafi einnig verið fyrir hendi á tímum kristnitökunnar, en ekki bara á tímum sagnaritunar. Hún lifir í þeim sögnum sem höfundar fornsagna byggja á. Tilraun er gerð til að styðja þessa kenningu með greiningum á þremur sögum, Egils sögu, Grettis sögu og Færeyinga sögu.

This thesis discusses the relationship between pagan and Christian magic in the Íslendingasögur. Inspired by the work of Jacques Le Goff which makes a distinction between three categories of supernatural: one of divine origin (miraculosus), another of demonic origin (magicus), and a third category which is neither (mirabilus). Francis Dubost, in his study of the paranormal in French medieval literature, argued that the saga literature depicts the shifting of the third category into either of the other two categories. Torfi H. Tulinius shows that the uncertainty of the Conversion period allowed authors leniency with ambiguous characters in the sagas who neither fall in the pagan or Christian category. This thesis argues that uncertainty which existed in the sagas regarding magic reflects an uncertainty which also existed during the time of the Conversion. An attempt is made to argue this theory as well as further show ambiguities in these sagas through an analysis of ambiguous characters and supernatural events in Grettis saga, Egils saga, and Færeyinga saga.