Eru húsnæðissamvinnufélög valkostur fyrir ungt fólk - Kostir og gallar búseturéttar

Abstract

Sífellt erfiðara virðist vera fyrir ungt fólk að komast inn á fasteignamarkaðinn. Fasteignaverð hefur hækkað mikið á undanförnum árum frá því að raunverð fasteigna hafði lækkað mikið í kjölfar hrunsins. Eignamarkaður hefur auk þess verið ráðandi og leigumarkaðurinn hefur ekki verið nægilega þroskaður. Þriðji kosturinn, búseturéttur,hefur ekki náð að ryðja sér almennilega til rúms.Búseturéttur er millivegur á milli leigu og eigu. Félagi í húsnæðissamvinnufélagi kaupirbúseturétt að íbúð í eigu félagsins og greiðir búseturéttargjald mánaðarlega til félagsinsog hefur afnot af íbúðinni á meðan að hann greiðir búseturéttargjaldið. Hann getur síðanhvenær sem er ákveðið að selja búseturéttinn og fær hann þá búseturéttinnendurgreiddan uppreiknaðan á grundvelli neysluverðsvísitölu.Það hefur sína kosti og galla að eiga búseturétt. Kostirnir eru til að mynda að hægt erað nýta uppsafnaðan séreignasparnað skattfrjálst til að kaupa búseturétt. Búseturétthafi hefur, upp að vissu marki, sveigjanleika leigjandans á meðan að hann hefur öryggi fasteignaeigandans við að missa ekki húsnæðið. Helstu gallar eru það að maður er bundinaf því úrvali íbúða sem að húsnæðissamvinnufélagið á, maður verður af raunhækkunumfasteignaverðs og oft eru útgjöldin hærri í hverjum mánuði en á leigumarkaðinum.Til að gera samanburð á því hvort að ungt fólk sé betur komið á leigumarkaðinum eðaað kaupa búseturétt að þá var tekið dæmi með þremur hópum, einstaklingi, barnlausupari og pari með tvö börn, og rannsakað hvort að þau væru betur sett með að kaupabúseturétt eða að leigja. Í ljós kom að í tveimur af þremur tilfellum áttu þessir hópar meiraeftir af ráðstöfunarfé þegar búið var að greiða allan kostnað á leigumarkaðinum helduren með búseturétti. Aðeins barnlausa parið var með meira ráðstöfunarfé eftir meðbúseturétt þó að munurinn hafi verið mjög lítill. Búseturéttarformið virðist því ekki komavel út í samanburði við leigu þegar að kemur að greiðslubyrði en aftur á móti erbúseturétthafi að byggja upp eigið fé.