Saklausar upplifanir? Þáttur fornleifarannsókna og minja í ímynd þjóða

Abstract

Í þessari ritgerð er fjallað um tengsl þjóðfræði og fornleifafræði og áhrif ímynda í mati einstaklinga/hópa á menningararfi á borð við minjar og staði minninga. Í ritgerðinni er farið yfir hugtök sem koma að umfjöllunarefni ritgerðarinnar svo sem þjóð, ímynd og þjóðernisleg fornleifafræði. Þá er lögð áhersla á að fjalla um hvernig túlkun og viðhorf til þjóðar hefur áhrif á framsetningu gripa, varðveislu þeirra og jafnvel eignarhald. Mörg skýrustu dæmin um mikilvægi minja fyrir ímynd þjóða birtust á 20. öld, þegar að rannsóknum var beitt í þjóðernislegum tilgangi. Fornleifafræði var notuð til upphafningar á valinni samfélagslegri frásögn eða söguskoðun þjóða en einnig til sönnunar á ágæti eigin þjóðar/þjóðarhóps. Túlkun og fjármagnsaðkoma stofnanna og ríkis hefur verið álitaefni í niðurstöðum fornleifarannsókna, en til eru fleiri þættir sem geta einnig átt þátt í að valdar minjar eða minjastaðir eru álitnir hluti af ímynd þjóðar en aðrar ekki t.d. ferðamannaiðnaður, trúarbrögð, stjórnarhættir og fleira.