Aðferðafræði framtakssjóða á Íslandi: Virðismatsaðferðir

Abstract

Markmið verkefnisins var að fá yfirsýn yfir aðferðafræði íslenskra framtakssjóða við stýringu eignasafna sinna, skoða þær virðismatsaðferðir sem eru notaðar, þær áhættur sem fylgja fjárfestingum framtakssjóða og hvernig tekist er á við þær. Virðismat framtakssjóðs þjónar margþættum tilgangi. Það er gert þegar verið er að leita af fjárfestingarkostum, þegar kemur að uppgjöri sjóðs og upplýsingagjöf til fjárfesta. Almennt er talað um aðferð núvirts sjóðstreymis (e. discounted cashflow, DCF) og margfaldaragreiningu (e. multiple analysis) sem algengustu aðferðirnar við virðismat framtakssjóða. Framtakssjóðir eru með virkan eignarhlut sem þýðir að fulltrúar þeirra taka stjórnarsæti og hafa þá bein áhrif á rekstur félaganna sem þeir kaupa í. Með virkum eignarhlut er fylgst með áhættunni sem stafar af rekstri félaga í eignasafni framtakssjóða.Til að nálgast verkefnið voru tekin viðtöl við átta reynda aðila sem allir tengjast framtakssjóðum. Lagðar voru fyrir þá spurningar um aðferðafræði framtakssjóða. Niðurstöður þessara viðtala gefa sterka vísbendingu um að íslenskir framtakssjóðir séu settir upp eins. Við mótun framtakssjóða er samið um skilmála í fjárfesta samkomulagi. Út frá virðismati og virkri stýringu reyna framtakssjóðir bæði að fylgjast með áhættu og hámarka ávöxtun. Virðismat krefst nákvæmni og fyrirfram ákveðins ramma sem er í takt við fjárfestingarstefnu framtakssjóðsins, staðla iðnaðarins sem félagið starfar á og reglugerðarkröfur.Viðmælendur nefndu allir að aðgreining fjárfestingarferlis og virðismatsferlis væri mjög mikilvægt. Í virðismatsferlinu eru framtakssjóðir að meta virði eignarinnar eins og hún er í eignasafninu á ákveðnu gangvirði, á meðan í fjárfestingarferlinu er verið að meta hver væri möguleg arðsemi út frá mismunandi kaupverðum. Virðismatsferlið er ævarandi út líftíma framtakssjóðsins. Þegar verið er að virðismeta þá fylgir því alltaf eitthvert huglægt mat út frá forsendum. Þegar framtakssjóður selur kemur í ljós hvert er raunverulegt virði félags/eignasafns sem þá segir til um hvort virðismatið hafi raunverulega verið rétt. Framtakssjóðir hér á landi hafa í langflestum tilvikum selt félög yfir því verði sem var áætlað í síðasta skráða virðismati.