Ísland sem samkeppnisforskot : greining á aukinni verðmætasköpun og vaxtartækifærum fyrirtækja á Íslandi

Abstract

Þessi rannsóknarritgerð kannar hvort álvers-, gagnavers- og matvælaiðnaðurinn (fiskeldi og innanhúss matjurtarækt) á Íslandi geti nýtt raforku, jarðvarma og mannauð til að skapa samkeppnisforskot á alþjóðlegum vettvangi. Sérstaklega var skoðað hvort þessir þrír þættir stuðli að aukinni verðmætasköpun og hvort aðstæður á Íslandi séu kjörnar fyrir áframhaldandi vöxt hjá völdum iðnaði. Eigindlegum gögnum var safnað í formi viðtala við a.m.k. einn aðila frá hverjum iðnaði. Viðmælendur voru valdir með tilgangsúrtaki. Gögn voru greind með kóðun og þemagreiningu. Helstu niðurstöður leiddu í ljós að langtímasamningar um raforku, endurnýjanleg raforka og samkeppnishæf raforkuverð voru almennt talin veita þeim iðnaði sem valinn var samkeppnisforskot. Almennt var talið að skortur væri á sérhæfðu eða hæfu starfsfólki með viðunandi menntunarstig. Jarðvarmi var almennt ekki talinn veita marktækt samkeppnisforskot. Stækkunarmöguleikar voru háðir nokkrum atriðum. Takmarkað orkuframboð á Íslandi var þó talið helsta ógn fyrir stækkun og uppbyggingu hjá völdum iðnaði, sérstaklega hjá álverum og gagnaverum. Engu að síður álitu viðmælendur að stækkun/aukin umsvif í rekstri þeirra væri líkleg.Lykilorð: samkeppnisforskot, iðnaður, raforka, jarðvarmi, mannauður, gagnaver, álver, matvælaiðnaður, verðmætasköpun, vaxtatækifæri