is Íslenska en English

Lokaverkefni (Bakkalár)

Háskólinn á Akureyri > Hug- og félagsvísindasvið > B.A./B.Ed./B.S. verkefni >

Vinsamlegast notið þetta auðkenni þegar þið vitnið til verksins eða tengið í það: https://hdl.handle.net/1946/47903

Titill: 
  • Titill er á ensku Perception of energy, fatigue and sleep between seasons in people at risk of seasonal affective disorder
Námsstig: 
  • Bakkalár
Leiðbeinandi: 
Útdráttur: 
  • Árstíðabundin lyndisröskun er tegund þunglyndis sem þróast að mestu leyti á haustin eða veturna og hverfur á vorin eða sumrin. Þess vegna er mikilvægt að rannsaka muninn á lífsgæðum fólks sem er í hættu á að þróa með sér árstíðabundna lyndisröskun, samanborið við heilbrigðan viðmiðunarhóp. Nauðsynlegt er að greina afleiðingar skertra lífsgæða til að bjóða upp á árangursríkustu meðferð sem völ er á. Það er öllum mikilvægt að búa við góð lífsgæði þar sem þau auka almennt möguleika fólks á innihaldsríkara lífi, svo sem hamingju og betri líkamlegri- og andlegri heilsu. Af þeim sökum er rannsóknarspurning okkar í þessari rannsókn: Er munur á orku, þreytu og svefni milli árstíða hjá einstaklingum sem eru í áhættuhópi fyrir árstíðabundinni lyndisröskun? Er slíkur munur ekki til staðar hjá einstaklingum sem eru ekki í hættu á að fá árstíðabundna ástarröskun?
    Aðferð: Skimunarprófi fyrir árstíðabundnar lyndissveiflur (SPAQ) var notaður til að fá skor fyrir þátttakendur. Þessi skor (Global Seasonality Score, GSS) ákvörðuðu hvort þátttakendur tilheyrðu tilraunahópnum eða samanburðarhópi. Allir þátttakendur mátu sín eigin lífsgæði (Intercultural Quality of Life Comic, iQOLC) með því að nota þrjár breytur kvarðans: orku, svefn og þreytu. Úrtaskstærð rannsóknarinnar var n= 60. Notast var við-ó parametríska dreifigreiningu fyrir endurteknar mælingar (non-parametric repeated measures ANOVA), breyturnar sem notast var við voru orka, svefn og þreyta.
    Niðurstöður: Þegar samanburðarhópurinn og tilraunahópurinn eru bornir saman fékk tilraunahópurinn lægra skor á orku, svefni og þreytu á öllum árstíðum. Þessi munur er sjáanlegur en ekki tölfræðielga marktækur fyrir orku (p=.901), þreytu (p=.709) og svefn (p=.448) í tilraunahópnum. Munurinn var ekki tölfræðilega martækur fyrir samanburðarhópinn í þreytu (p=.861) og svefn (p=.418), aðeins fyrir orku (p=.016). Langtímaniðurstöður sýna að hópurinn í áhættu fyrir árstíðabundinni lyndisröskun hafa tilhneygingu til að skora lægra en samanburðarhópurinn á milli árstíða.
    Umræður: Við samanburð á viðmiðunarhópi og hópi fólks sem líklegra er að þróa með sér árstíðabundnar lyndissveiflur kemur ekki fram tölfræðilegur marktækur munur þar á milli. SAD hópurinn skorar ekki lægra en viðmiðunarhópurinn í orku og þreytu og þarf ekki meiri svefn. Fyrri rannsóknir benda til tölfræðilegs munar á fólki með SAD í samanburði við heilbrigðan samanburðarhóp þegar kemur að orku, þreytu og svefni sem gæti skýrst af of litlu úrtaki. Þessi rannsókn hefur þann kost að hún byggir á langtímagögnum, en með því að skoða langtímaáhrif fólks með áhættu á að þróa með sér árstíðabundnar lyndissveiflur og samanburðarhópar á milli árstíða er hægt sé að fá skýrari heildarmynd á viðfangsefnið.

  • Útdráttur er á ensku

    Seasonal Affective Disorder (SAD) is a type of depression that mostly develops during autumn or winter, and remits in spring or summer with common symptoms like fluctuations in energy levels. Therefore, it is important to study the difference in the experienced quality of life in people at risk for developing SAD, compared to healthy controls. It is necessary to identify the consequences of a low quality of life in order to offer effective treatment. It is beneficial to have a good quality of life as it generally increases people's chances of happiness in life and better physical and mental health. For that reason, the research question in this study is: Are there differences in energy, fatigue and sleep between the seasons in individuals at risk of Seasonal Affective Disorder? Are such differences absent in individuals who are not at risk for Seasonal Affective Disorder?
    Method: The Seasonal Pattern Assessment Questionnaire (SPAQ) was used to gain scores for participants. These scores (Global Seasonality Score, GSS) determined whether participants would belong to experimental group or control group. All participants assessed their own perceived quality of life (Intercultural Quality of Life Comic, iQOLC) using three parameters of the scale: Energy, sleep and fatigue. The sample size of the study was n= 60. The statistical analysis used was non-parametric repeated measures ANOVA, the variables analyzed were energy, sleep and fatigue.
    Results: Compared with the control group, the experimental group scored lower on energy, sleep, and fatigue in all seasons. This difference is visible but not statistically significant for energy (p=.901), fatigue (p=.709) and sleep (p=.448) in the experimental group. The difference was not statistically significant for the control group in fatigue (p=.861) and sleep (p=.418), only for energy (p=.016). Longitudinal results show that the high seasonality group tended to score lower than healthy controls over time and across seasons.
    Discussion: After comparison between control group and people with SAD the results show, without statistical difference, that people with SAD do not score lower than control group in energy and fatigue, and do not need more sleep. Other previous studies indicate statistical differences between people with SAD, in comparison to healthy controls, when it comes to energy, fatigue and sleep which might be explained by the small sample size. This study has the advantage of being based on longitudinal data, by examining the long-term effects of people with high seasonality and a control group between seasons gaining a clearer picture of the subject.

Samþykkt: 
  • 18.6.2024
URI: 
  • http://hdl.handle.net/1946/47903


Skrár
Skráarnafn Stærð AðgangurLýsingSkráartegund 
B.S. Thesis final version Ísak:Margrét.pdf562.89 kBOpinnPDFSkoða/Opna