Að efla hug og hjarta : félags-, tilfinninga-, og siðferðinám

Abstract

Rannsóknir hafa sýnt fram á mikilvægi félags- og tilfinninganáms (e. social and emotional learning - SEL) í skólastarfi enda félags- og tilfinningafærni lykill að aukinni velferð. Á síðustu árum hafa birst nýjar nálganir og námsefni til eflingar þessarar færni sem kallast SEE learning (e. social, emotional and ethcial learning). SEE Learning er hugarfóstur þverfaglegs rannsóknarteymis á vegum Emory háskóla í Bandaríkjunum. Nálgunin og námsefnið leggur áherslu á að efla vitund (e. awareness), samkennd (e. compassion) og þátttöku (e. engagement) nemenda. Unnið er út frá þremur sviðum: Nemandanum sem einstaklingi, samskiptum hans við aðra og loks hvernig hann er hluti af samfélaginu. Námsefnið er hugsað fyrir öll skólastig á alþjóðavettvangi og stendur nú yfir þýðing þess og forrannsókn hérlendis. Í námsefninu er notast við nýjustu rannsóknir í samkenndar- og athyglisþjálfun, eflingu seiglu með áfallamiðuðum aðferðum og heildrænni nálgun þar sem horft er til samfélagslegra áhrifaþátta með kerfishugsun (e. systems thinking). Markmið þessarar ritgerðar verður þríþætt. Í fyrsta lagi hvað er félags- og tilfinninganám (SEL) og hvert er gildi þess fyrir skólastarf? Í öðru lagi hvað er SEE Learning og hvert er vægi þeirra nýju áherslna sem nálgunin bætir við grunn SEL? Og í þriðja lagi að skoða hagnýtingu SEE Learning innan skólastofunnar í formi námsefnis fyrir yngsta stig grunnskóla. Til að mæta þessum markmiðum verður skoðaður fjöldi rannsókna til að sýna vægi félags- og tilfinninganáms í skólastarfi og hvaða fræðilegi bakgrunnur liggur að baki þeim þáttum sem SEE Learning bætir við í sinni nálgun.