Dulda ýgin: Orsakir og afleiðingar systkinaofbeldis

Abstract

Viðfangsefni þessarar ritgerðar er systkinaofbeldi. Lítið hefur verið fjallað um þetta hugtak á Íslandi. Rígur milli systkina er talinn hluti af þroskaferli og því fáir sem kippa sér sérstaklega upp við væga ofbeldishegðun milli systkina. Ef væg ofbeldishegðun væri hluti af skilgreiningu á systkinaofbeldi væri það mun algengara en flestan grunar. Fjallað er um ofbeldi á almennan hátt en það getur verið andlegt, líkamlegt, efnislegt og kynferðislegt. Að eignast og eiga systkini er einstök upplifun og hefur í flestum tilfellum jákvæð áhrif á líf einstaklinga. Reynslan getur þó í sumum tilvikum verið neikvæð. Sum börn sýna frekar ofbeldishegðun en önnur og er ástæðan fyrir því umdeild. Í þessari ritgerð eru nokkrar kenningar teknar fyrir. Kenningin um karlaveldi gengur út frá því að ofbeldi sé aðferð til að viðhalda valdi. Félagsnámskenningin gerir ráð fyrir því að öll hegðun sé lærð. Hvatakenningin telur árásahneigð vera líffræðilega hvöt sem að sumu leiti er hægt að læra að takast á við. Margir fræðimenn benda þó á að ofbeldishegðun barna sé persónulegs eðlis og orsaka hennar sé að leita í reynslu þeirra. Ástæður fyrir systkinaofbeldi geta að hluta tengst nánasta umhverfi, auk þess sem það getur viðgengist vegna gilda í samfélagi og menningu. Greint er frá hlutverki félagsráðgjafa í starfi með gerendum og þolendum systkinaofbeldis. Helstu niðurstöður eru þær að systkinaofbeldi er algengara en flestan grunar. Afleiðingar systkinaofbeldis geta verið miklar og alvarlegar, sérstaklega þegar um gróft ofbeldi er að ræða.