Arðsemi kúabúa á Íslandi með tilliti til kúakyns og breytilegs kostnaðar

Abstract

Mjólkurframleiðsla á Íslandi stendur á tímamótum. Allt stefnir í minnkandi innflutningsvernd og minnkandi stuðning ríkisins.Til að bregðast við þessu er mögulegt að auka hagkvæmni í búgreininni. Stærsti þátturinn í því er að auka framleiðslugetuna á hverja kú. Samanburður á danska kúakyninu SDM og því íslenska sýnir ljóslega að mikill munur er á arðsemi þeirra, SDM í hag.Fóðurkostnaður er mun meiri en í Danmörku. Hægt er að minnka verulega þennan mun með því að fella niður toll á innfluttar kjarnfóðurblöndur.Kostnaður við öflun gróffóðurs á íslenskum búum er mikill og felst að stórum hluta í háum föstum kostnaði, þ.e. véla- og vinnukostnaði. Brýnt er að rannsaka möguleika bænda á aukinni samvinnu, en stærri bú valda einnig lækkun á föstum kostnaði.Tilfærsla á framleiðslurétti milli bænda vegur gríðarlega þungt í afkomu þeirra.Líkur eru á að með afkastameira kúakyni og lækkun fóðurkostnaðar sé hægt að framleiða mjólk án framleiðslustyrkja.Til að hægt sé að stunda framsækna mjólkurframleiðslu á Íslandi þarf að leita markaða erlendis fyrir dýrar afurðir og þróa greinina yfir í að vera sjálfbær og án ríkisstuðnings. Án þess verður erfitt að keppa við innflutning á þeim mjólkurvörum sem mest gefa af sér og að berjast við innkaupavald hinna fáu söluaðila (stórmarkaðskeðja).