Fjölskylduíhlutanir í geðheilbrigðisþjónustu: Þarfir og reynsla aðstandenda einstaklinga með geðrofssjúkdóma: Kerfisbundin blönduð heimildasamantekt.

Abstract

Ágrip Bakgrunnur: Geðrofssjúkdómar eru alvarlegir og langvinnir geðsjúkdómar sem hafa oft neikvæð áhrif á lífsgæði einstaklinga sem greinast með þá sjúkdóma sem og á aðstandendur þeirra. Umönnun einstaklinga með geðrofssjúkdóma er gjarnan sinnt af aðstandendum þeirra. Umönnunarstörf aðstandenda geta haft neikvæð áhrif á líkamlega, tilfinningalega og félagslega heilsu þeirra. Fjölskylduíhlutanir í formi stuðnings og fræðslu að hálfu hjúkrunarfræðinga hafa reynst árangursrík inngrip til að styðja í senn við einstaklinga með geðrofssjúkdóma og aðstandendur þeirra. Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar er að samþætta rannsóknir á stuðningsþörfum aðstandenda einstaklinga með geðrofssjúkdóma og kynna dæmi um fjölskylduíhlutanir sem bera árangur. Aðferð: Í rannsókninni var stuðst við rannsóknaraðferðina kerfisbundin blönduð heimildasamantekt sem sameinar eigindlegar- og megindlegar rannsóknir. Rannsóknarspurningin byggir á PICOT-viðmiðum. Leitað var að rannsóknum frá 2019-2025 í þremur gagnasöfnum. PRISMA flæðirit var notað við val og mat á rannsóknunum. Skilgreind inntöku- og útilokunarskilyrði ákvörðuðu val á rannsóknum. Greinarnar voru metnar með gæðamatsmælitæki JBI af höfundi og leiðbeinendum rannsóknarinnar. Niðurstöður: Tólf rannsóknir uppfylltu inntökuskilyrði: sex eigindlegar- og sex megindlegar rannsóknir. Þátttakendur rannsóknanna voru aðstandendur einstaklinga með geðrofssjúkdóma. Heildarfjöldi þátttakenda var 476 einstaklingar, þar af voru 70% konur og 30% karlar. Þátttakendur voru á aldrinum 23 til 88 ára. Niðurstöður sýndu annars vegar að aðstandendur upplifðu mikið álag og skort á stuðningi frá heilbrigðisþjónustunni. Hins vegar sýndu niðurstöðurnar að fjölskylduíhlutanir reyndust árangursrík inngrip sem juku þekkingu þátttakenda á geðrofssjúkdómum, bættu lífsgæði þeirra og drógu úr umönnunarbyrði. Ályktun: Rannsóknin sýnir að þörfum aðstandenda einstaklinga með geðrofssjúkdóma er alloft ekki mætt. Auk þess sýnir rannsóknin að fjölskylduíhlutanir bæta líðan aðstandenda og stuðla að betri umönnun einstaklinga með geðrofssjúkdóma af hálfu aðstandenda þeirra. Hjúkrunarfræðingar gegna lykilhlutverki í að veita aðstandendum einstaklinga með geðrofssjúkdóma stuðning og fræðslu. Niðurstöðurnar undirstrika mikilvægi þess að hjúkrunarfræðingar leggi áherslu á fjölskylduíhlutanir í sínu meðferðarstarfi. Lykilorð: Geðrofssjúkdómar, geðhjúkrun, aðstandendur, fjölskylduíhlutun, fjölskyldustuðningur, geðfræðsla

AbstractBackground: Psychotic disorders are serious and chronic mental illnesses that often have a negative impact on the quality of life of individuals diagnosed with the illness as well as their families. Caregiving for individuals with psychotic disorders is often provided by their families. Caregiving activities by families can have a negative impact on their physical, emotional, and social health. Family interventions in the form of support and education by nurses have proven to be effective interventions to simultaneously support individuals with psychotic disorders and their families.Purpose: The purpose of the study is to integrate research on the support needs of families of individuals with psychotic disorders and to present examples of successful family interventions.Method: The study used the research method of a systematic mixed studies review that combines qualitative and quantitative research. The research question is based on PICOT criteria. Studies from 2019-2025 were searched in three databases. The PRISMA flow chart was used for the selection and assessment of the studies. Defined inclusion and exclusion criteria determined the selection of studies. The articles were assessed using the JBI quality assessment tool by the author and supervisors of the study.Results: Twelve studies met the inclusion criteria: six qualitative and six quantitative studies. The participants in the studies were relatives of individuals with psychotic disorders. The total number of participants was 476 individuals, of whom 70% were women and 30% were men. The participants were aged 23 to 88 years. The results showed that on the one hand, relatives experienced high stress and a lack of support from the health service. On the other hand, the results showed that family interventions were effective interventions that increased the participants' knowledge of psychotic disorders, improved their quality of life and reduced the burden of care.Conclusion: The study shows that the needs of relatives of individuals with psychotic disorders are not always met. In addition, the study shows that family interventions improve the well-being of relatives and contribute to better care for individuals with psychotic disorders by their relatives. Nurses play a key role in providing support and education to relatives of individuals with psychotic disorders. The results highlight the importance of nurses emphasizing family interventions in their treatment work.Keywords: Psychotic disorders, psychiatric nursing, relatives, family intervention, family support, psychoeducation