Sjálfvirk ráðgjöf verðbréfafyrirtækja : samkvæmt lögum nr. 115/2021 og reglugerð Evrópusambandsins um gervigreind

Abstract

Ritgerðin fjallar um skyldur verðbréfafyrirtækja sem veita þjónustu á sviði fjárfestingarráðgjafar eða stýringar eignasafns samkvæmt lögum nr. 115/2021 um markaði fyrir fjármálagerninga, að öllu leyti eða að hluta í gegnum sjálfvirkt eða hálfsjálfvirkt kerfi sem einnig kallast sjálfvirk ráðgjöf. Skoðað er hvernig þessar skyldur hafa áhrif á notkun verðbréfafyrirtækja á gervigreindarkerfum við sjálfvirka ráðgjöf einkum frá sjónarhóli fjárfestaverndar og hvert samspil þessara reglna er við reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 2024/1689 um gervigreind. Í fyrsta lagi er útskýrt hvað felst í sjálfvirkri ráðgjöf, hvernig aðgreina megi gervigreindarkerfi frá öðrum hefðbundnari kerfum samkvæmt skilgreiningu reglugerðarinnar og hvaða eðlislægu áhættur fylgja gervigreindarkerfum. Í öðru lagi er leitast við að skýra hverjar skyldur verðbréfafyrirtækja eru í tengslum við sjálfvirka ráðgjöf. Þar er fjallað um hönnun kerfisins sem myndar grundvöll ráðlegginga eða viðskipta, upplýsingagjöf, hæfismat á viðskiptavinum auk ráðstafana gegn hagsmunaárekstrum, vörudreifingarskyldna og meginregluna um eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti. Skyldurnar virðast takmarka notkun ógagnsærra gervigreindarkerfa. Fjallað er um hugsanlega nálgun við innleiðingu gervigreindarkerfa í fjárfestingarþjónustu og minnt á áhættueftirlitsskyldu verðbréfafyrirtækja þar að lútandi. Loks eru greind áhrif gervigreindarreglugerðarinnar á fjárfestingarþjónustu og sérstaklega sjálfvirka ráðgjöf. Greining á áhættuflokkum gervigreindarkerfa leiðir í ljós takmörkuð bein áhrif reglugerðarinnar, sem þó er talin hafa þýðingu við skýringu á fyrrnefndum skyldum, auk þess að verðbréfafyrirtæki beri hugsanlega ríkari skyldu til að fylgja siðareglum um gervigreind.

This thesis examines the obligations of investment firms that provide investment advice or portfolio management services pursuant to Act No. 115/2021 on Markets for Financial Instruments, in whole or in part through an automated or semi-automated system, also known as robo-advice. It explores how these obligations affect the use of Artificial Intelligence systems by investment firms in robo-advisory services, particularly from an investor protection perspective, and the interaction between these rules and Regulation (EU) 2024/1689 of the European Parliament and of the Council on Artificial Intelligence. Firstly, it defines robo-advice, explains how AI systems can be distinguished from other traditional systems according to the regulation‘s definitions, and identifies inherent risks associated with AI systems. Secondly, it seeks to clarify the specific obligations imposed on investment firms concerning robo-advice. Including discussing the design of the systems forming the basis for recommendations or transactions, disclosure obligations, suitability assessments, measures against conflicts of interest, product governance requirements and the principle of conducting business honestly, fairly and professionally. These obligations appear to restrict the use of non-transparent AI systems. Potential approaches for implementing AI systems are considered and highlights investment firms’ obligations regarding risk monitoring in this context. Finally, it analyses the impact of the AI act on investment services, especially robo-advice. Analysis of the AI Act’s risk categorization system indicates limited direct impact of the regulation, although it is considered relevant for interpreting the aforementioned obligations. Additionally, investment firms may have an increased obligation to comply with codes of conduct related to Artificial Intelligence.