Skimunarlisti fyrir hegðun og líðan barna á grunnskólaaldri. Mat á einkennum ADHD á vídd

Abstract

Útbúinn var spurningalisti sem innihélt atriði sem spyrja um einkenni athyglisbrests með ofvirkni. Gengið er út frá því að þeir eiginleikar semtengjast röskuninni, það er athygli, sjálfsstjórn og virkni, séu á vídd.Markmið rannsóknarinnar er að að athuga hvort svör foreldra normaldreifist þegar atriði eru orðuð þannig að spurt er um eðlilegan þroska barna þeirra. Þessi listi er því frábrugðinn þeim sem mest eru notaðir í mati á hegðunarerfiðleikum að því leyti að atriði eru orðuð jákvættfremur en neikvætt. Þáttabygging listans, inntak þátta, áreiðanleiki, fylgni atriða við heildartölu undirþátta og fylgni atriða innan þátta er skoðað.Þátttakendur eru foreldrar barna í fyrsta til fjórða bekk í nokkrum grunnskólum í Reykjavík. Um er að ræða tvær fyrirlagnir þar sembreytingar voru gerðar á listanum út frá upplýsingunum sem fyrrifyrirlögnin gaf. Listinn sem lagður var fyrir í seinna skiptið innihélt einnigneikvætt orðuð atriði sem borin voru saman við þau jákvæðu. Listinninnihélt í báðum fyrirlögnum fimm valmöguleika.Dreifing flestra atriða í rannsókn I var jákvætt skekkt og voru nokkur atriðitekin út þar sem dreifing þeirra var mjög skekkt og/eða þau gölluð að öðruleyti. Nokkur atriði normaldreifðust. Þáttagreining gaf þrjá þætti sem gefinvoru nöfnin Athygli, Virkni/sjálfsstjórn og Skipulagshæfni. Atriðin semtilheyrðu síðastnefnda þættinum tengjast athygli en sett var fram súhugmynd að þau hafi meira með sjálfstal að gera en hin atriði listans semtengjast athygli. Þessi þáttur kom ekki fram í seinni fyrirlögn listans semgrefur undan þeirri hugmynd. Áreiðanleiki listans er hár og þáttaskýringar,fylgni á milli atriða og fylgni atriða við heildartölu undirþátta er viðunandi.Drefing atriða í rannsókn II er einnig skekkt. Nokkur jákvætt orðuð atriðiog nokkur neikvætt orðuð atriði normaldreifðust. Það sem kemur á óvart erað dreifing neikvætt orðuðu atriðanna er ekki skekktari en þeirra jákvættorðuðu. Drefingin var svipuð en skekkjan í hina áttina. Þáttagreiningjákvætt orðaðra atriða listans gaf tvo þætti sem fengu heitin Athygli ogVirkni/sjálfsstjórn. Það sama á við um þáttagreiningu allra atriða listans.Áreiðanleiki listans er hár og þáttaskýringar, fylgni á milli atriða og fylgniatriða við heildartölu undirþátta er viðunandi.Þegar staðhæfingar eru orðaðar jákvætt greinir það styrkleika barna en ekkiaðeins veikleika líkt og þegar staðhæfingar eru orðaðar neikvætt. Íframhaldinu þarf að taka ákvarðanir um endurbætur á listanum út frá þeimupplýsingum sem þessi rannsókn gefur og leggja hann fyrir í stærra úrtakiog fyrir breiðari aldurshóp.