Andmælareglan í stjórnsýslurétti

Abstract

Í þessari ritgerð verður fjallað um andmælareglu stjórnsýsluréttar. Ritgerðin hefst á umfjöllun um andmælaregluna og tengsl hennar við náttúrurétt, þar sem reglunni er m.a. falið að tryggja að ákvarðanir stjórnvalda séu réttar og byggðar á lögmætum forsendum, þannig að réttindi borgaranna séu ekki skert og hagsmunum þeirra stefnt í voða með handahófskenndum ákvörðunum. Andmælaréttinum er ætlað að skapa betri og réttari grundvöll að ákvörðun í máli. Einnig verður umfjöllun um þróun andmælareglunnar en hún var upphaflega ólögfest, tekin úr dönskum rétti en ekki var ljóst hversu víðtækt gildissvið hennar var. Það hefur þó skýrst með tímanum, sérstaklega eftir að hún var lögfest í 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 (hér eftir ssl). Í ritgerðinni verður einnig fjallað almennt um regluna og skilyrðum þess að henni verði beitt. Að auki verður skoðað hvaða áhrif lögfesting andmælareglunnar hafði á beitingu hennar í framkvæmd. Einnig verður skoðað hvaða þýðingu reglan hefur miðað við þá hagsmuni sem í húfi eru og skoðaðir helstu málaflokkar þar sem reglan gildir. Að lokum verður kannað hvort eðli hagsmuna hafi áhrif á þá þætti sem skipta máli þegar metið er hvort gætt hafi verið að andmælarétti.