Ómissandi eða afgangsstærð? Alþjóðaþingmannasambandið og veikleikar, styrkleikar, staða og hlutverk alþjóðlegs þingmannasamstarfs

Abstract

Þátttaka íslenskra þingmanna í alþjóðastarfi er svo almenn að ætla má að hver einasti þingmaður sé aðal- eða varamaður í alþjóðanefnd. Þá hefur alþjóðastarf Alþingis undanfarin ár kostað á bilinu 1,3 til 3,9 milljónir króna árlega á hvert þingsæti og ljóst að til er kostað miklu af fjármunum og vinnukröftum þingsins. Þrátt fyrir að vera umfangsmikið og kostnaðarsamt hefur Alþjóðastarf þingmanna verið lítið til umræðu bæði í fræðasamfélaginu og fjölmiðlum. Við nánari skoðun kemur þó í ljós að alþjóðlegt samstarf þingmanna getur skipt miklu í samskiptum þjóða og þátttaka í alþjóðlegu starfi kann að verða æ stærri þáttur í starfi þingmannsins. Alþjóðastofnanir þingmanna geta mögulega fært sterkari lýðræðislega vídd í alþjóðasamskipti auk þess að vera frjór vettvangur hugmynda og skoðanaskipta yfir landamæri. Mögulegt er að alþjóðlegar þingmannastofnanir muni leika æ mikilvægara hlutverk og, sérstaklega í tilviki Alþjóðaþingmannasambandsins, verða sterkari rödd á alþjóðasviðinu. Þar eru enda á ferð alþjóðastofnanir sem búa yfir einstökum eiginleikum, og geta –ef rétt er haldið á spilunum– nýtt sér sérstöðu sína á mörkum hefðbundinna milliríkjastonana (IGOs) og aljþóðlegra frjálsra félagasamtaka (NGOs). Þær geta byggt á lýðræðislegu umboði og sérþekkingu þingmanna en þurfa einnig að gefa gaum sýnileika og ímyndarvinnu til að auka áhrif sín.