„Bítur á beittan öngul.“ Áhrif spænskra embættismanna og hagsmunaaðila á mótun sameiginlegrar fiskveiðistefnu ESB

Abstract

Spánverjar eru ein mikilvægasta sjávarútvegsþjóð Evrópusambandsins. Rannsókn þessari er ætlað að varpa ljósi á stöðu spænskra stjórnvalda og hagsmunaaðila gagnvart mótunarferli sameiginlegrar fiskveiðistefnu Evrópusambandsins (e. Common Fisheries Policy - CFP). Með það að markmiði er gerð greining á því hvort spænskir embættismenn og hagsmunaaðilar hafi, í ljósi umfangs spænsks sjávarútvegs á Evrópuvísu, áhrif á mótun fiskveiðistefnunnar. Jafnframt er greint frá því hvar og hvernig þeir koma að stefnumótunarferlinu. Evrópusamrunakenningar (e. European Integration Theories) um milliríkjahyggju (e. Intergovernmentalism), ný-nýtistefnu (e. Neofunctionalism) og ný-stofnanahyggju (e. New Institutionalism) ramma inn umfjöllunina um þróun fiskveiðistefnunnar og setja hana í fræðilegt samhengi. Færð eru rök fyrir því að vegna þess hve flókið stefnumótunarferli ESB er, krefjist viðfangsefnið greiningarnálgana sem þróast hafa í tengslum við framangreindar kenningar. Nálganirnar sem notaðar eru, og útskýra hvar og á hvaða forsendum Spánverjar koma að mótun sameiginlegrar fiskveiðistefnu ESB, byggja á kenningum um hið lagskipta stjórnkerfi (e. Multi Level Governance), ný-stofnanahyggju (e. New Institutionalism) og greiningu á tengslanetum stefnumótenda (e. Policy Network Analysis). Þá er því velt upp hvort gagnagreiningin og mat á henni segi eitthvað til um möguleika Íslendinga til áhrifa á sameiginlegu fiskveiðistefnuna, gengi landið til liðs við ESB. Meginniðurstöður rannsóknarinnar eru þær að aðkoma Spánverja að mótun sameiginlegrar fiskveiðistefnu Evrópusambandsins er mikil. Spánverjar eru jafnframt virkir og sýnilegir á öllum stigum stefnumótunarferlisins sem eykur áhrifavald þeirra í mótunarferli fiskveiðistefnu ESB.Lykilorð: alþjóðasamskipti, Evrópusamruni, Evrópusambandið, sameiginleg fiskveiðistefna ESB, stefnumótunarferli, Spánn, hagsmunaaðilar, Ísland