Nýtt norrænt jafnvægi. Öryggisstefnur Norðurlandanna og áhrif þeirra á Ísland

Abstract

Öryggismál Íslands eru í endurskoðun í kjölfar brottfarar Bandaríkjahers frá landinu. Þótt stefnumótun sé enn ólokið hefur m.a. verið litið til aukins samstarfs við önnur ríki Norðurlanda. Í greininni er farið yfir öryggisstefnur Norðurlandanna í ljósi nýlegra breytinga á Lissabon-sáttmála Evrópusambandsins þar sem samstöðuákvæði er sett inn í sáttmálann. Skoðað er hvaða áhrif þessar breytingar gætu haft á Ísland og stöðu þess. Öryggisvæðingarkenningar Ole Wævers og Kaupmannahafnarskólans í alþjóðasamskiptum eru notaðar til að varpa ljósi á ólíkar nálganir Norðurlandanna í varnarmálum. Leitað er fanga í öryggis- og varnarmálastefnum Norðurlandanna fjögurra en í ræðum utanríkisráðherra á Íslandi, þar sem engin formleg öryggisstefna hefur verið mótuð. Niðurstöður greiningar á öryggisstefnum Norðurlandanna eru að þau muni að öllum líkindum halda áfram að starfa með NATO og ESB á ýmsum vettvangi, þótt einkum Noregur, Svíþjóð og Finnland geti haft hag af auknu samstarfi. Ísland virðist munu hagnast lítið á auknu norrænu samstarfi eins og því sem lagt er til í Stoltenberg-skýrslunni, enda væri dýpkun þesslíklega táknræn fremur en hagnýt.